نشریه علمی بوم شناسی آبزیان

---

گونه‌های خیار دریایی خانواده هولوتریا جزو گونه های تجاری جهان می باشند. با توجه به ارزش تجاری گونه شنی هولوتریا اسکبرا، در این مطالعه، بررسی زیست شناسی تولید مثل خیار دریایی گونه شنی از آذر ۹۱ تا آبان ۹۲ به مدت یک سال در آبهای ساحل شمالی جزیره قشم مورد بررسی قرار گرفت. در مطالعه ماکروسکوپی، بررسی رنگ غدد جنسی، اندازه گیری طول و قطر آنها و تعیین فصل تخم ریزی مورد نظر بود. جهت مطالعات هیستولوژیک و مورفومتریک غدد جنسی، پس از انجام مراحل آماده سازی نمونه های بافتی به روش معمول، مقاطع پارافینی ۵ میکرونی تهیه شده با رنگ‌های هماتوکسیلین- ائوزین مورد رنگ آمیزی قرار گرفتند. قطر توبول‌های غدد جنسی با میکرومتر عدسی چشمی و با بزرگنمایی ۴× اندازه گیری شد. غدد جنسی از توبول‌های رشته ای تشکیل شده که در گونه مذکور، در ماده‌ها نارنجی- قرمز و در نرها سفید مایل به کرمی می‌باشد. با بررسی ماکروسکوپی و میکروسکوپی، ۵ مرحله رسیدگی جنسی تعیین گردید. نتایج نشان داد فصل زمستان فصل اصلی تولید مثل این گونه در آبهای منطقه قشم می باشد. همبستگی بین شاخص گناد و فصول مختلف اختلاف معنی داری را نشان داد (P< ۰,۰۵).

---

نمونه برداری در طی دوره زمانی یک ساله از مهر ماه ۹۲ تا مهر ماه ۹۳ به صورت ماهانه با استفاده از تورگوشگیر و تله طعمه دار انجام شد. ۷۰ درصد از نمونه‌های صید شده با تور گوشگیر در زمان مدّ، خرچنگ‌های بالغ بودند. خرچنگ‌های نیمه بالغ و جوان به ترتیب ۲۸ و ۵/۴ درصد از صیدهای صورت گرفته را تشکیل می‌دادند. در طول مدت جزر به ترتیب ۷/۵۱، ۲/۲۴ و ۱/۲۴ درصد از نمونه‌ها را خرچنگ‌های بالغ، نیمه بالغ و جوان به خود اختصاص می‌دادند. مطالعه نشان داد تور گوشگیر وسیله انتخابی مناسبی از نظر اندازه صید نبوده و در مقابل، تله‌های طعمه دار صرفاً خرچنگ های بالغ (۵/۹۰) و نیمه بالغ (۵/۹ درصد) را صید کرده بودند. پارامترهای ∞CW و K به ترتیب ۱۴۷/۲۱ و ۳۸/۱ برای جنس نر و ۰۲۳/۲۱ و ۸۳/۰جهت جنس ماده اندازه گیری گردید. در نرها میزان مرگ و میر طبیعی (M) ۴۸/۲ و مرگ و میر ناشی از صیادی (F) ۲/۱ بود. در حالی که در ماده ها  ۷۸/۱=M و ۷۵/۰=F برآورد گردید. نتایج نشان داد جمعیت Scylla serrata در بندر خمیر هنوز کمتر از حد مجاز مورد بهره برداری قرار گرفته است.

---

در این مطالعه، بررسی پالایش زیستی پساب خروجی استخرهای پرورشی میگو منطقه کوهستک به‌وسیله ماکروجلبکGracilaria corticata  و آرتمیا (Artemia franciscana) در سه تیمار (۱) جلبک گراسیلاریا (۲) جلبک گراسیلاریا و آرتمیا و (۳) آرتمیا هرکدام با سه تکرار به مدت ۷۲ ساعت انجام گردید. نتایج نشان داد از نظر عوامل فیزیکوشیمیایی اختلاف معنی‌داری بین تیمارها وجود ندارد (P>۰/۰۵). از نظر آمونیم و نیترات تیمارها اختلاف معنی‌دار داشته (P<۰/۰۵) و تیمار ۲ بهترین تیمار بوده و کارایی حذف آمونیم و نیترات در پایان آزمایش  جهت تیمار مذکور به ترتیب ۳۰ و ۱۹/۷۲ درصد اندازه‌گیری گردید. از نظر نیتریت نیز بین تیمار ۳ با تیمار ۱ و ۲ اختلاف معنی‌دار مشاهده شد (P<۰/۰۵)؛ هر سه تیمار در پایان آزمایش تقریباً موفق به حذف نیتریت از محیط شدند، هر چند کارایی تیمار ۱ و ۲ (۷/۹۶ درصد) در مقایسه با تیمار ۳ (۳/۹۶ درصد) به مراتب بالاتر بود. از نظر فسفات در تیمارهای ۲ و ۳ افزایش قابل‌توجهی مشاهده گردید (P<۰/۰۵). در مجموع استفاده از این ارگانیسم‌ها به عنوان فیلترهای زیستی دارای توان بالقوه‌ای برای انجام یک عمل صحیح زیست‌محیطی بوده و می‌توانند به بهبود کیفیت آب مناطق ساحلی کمک نمایند.