نشریه علمی بوم شناسی آبزیان

---

فلزات سنگین زیست تخریب ناپذیر هستند و تمایل به انباشت در بافت¬های موجودات زنده مانند ماهی دارند. بنابراین، با توجه به خطرات گوناگون بهداشتی و مزایای تغذیه¬ای در ارتباط با مصرف ماهی، ارزیابی فلزات سنگین در بافت¬های ماهی حائز اهمیت است. هدف از پژوهش پیش¬رو سنجش و ارزیابی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در عضله ماهی کفال پوزه باریک (Liza saliens) در تالاب بین-المللی گمیشان بود. در این بررسی، در مجموع ۲۳ نمونه ماهی کفال پوزه باریک از ۹ ایستگاه در مکان-های گوناگون جمع¬آوری شد. نمونه¬های عضله با روش هضم اسیدی (اسید نیتریک و پرکلریدریک) برای واکاوی توسط دستگاه جذب اتمی به روش کوره گرافیتی (GFAAS) آماده¬سازی شدند. میانگین غلظت کادمیوم و سرب در عضله کفال به ترتیب ۸۲/۳۵±۲۶/۱۶۳ و ۶۲/۸± ۴۶/۱۲( میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) به دست آمد. همچنین همبستگی معنی¬داری بین غلظت فلزات و وزن ماهی مشاهده نشد. بیشترین میزان غلظت این فلزات در ایستگاه‌های غرب و مرکز تالاب تشخیص داده شد که به نظر می‌رسد ناشی از انتقال آلاینده¬ها از آب دریای خزر به این تالاب باشد. غلظت سرب و کادمیوم در عضله این ماهی در مقایسه با استانداردهای پیشنهاد شده توسط WHO، FAO، UK (MAFF) و NHMRC پایین¬تر بود از این رو به نظر می رسد که مصرف ماهی کفال پوزه باریک خطری برای سلامتی انسان ندارد.

---

در مطالعه‌ی حاضر اثرات کاهش چهل درصدی اسیدهای آمینه‌ی ضروری چند زنجیره شامل لوسین، ایزولوسین و والین در جیره غذایی بر فاکتورهای رشد، تغذیه، ترکیب بیوشیمیایی لاشه و فعالیت آنزیم‌های گوارشی ماهی صبیتی به مدت ۴۲ روز در ایستگاه تحقیقاتی ماهیان دریایی بندر امام خمینی در تابستان سال ۱۳۹۳مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق واجد چهار تیمار غذایی در سه تکرار بود که شامل جیره غذایی شاهد با میزان و نسبت مناسب از همه‌ی اسیدهای آمینه ضروری و سه تیمار با کاهش ۴۰% هر یک از اسیدهای آمینه لوسین (LEU)، ایزولوسین (ILE) و والین (VAL) نسبت به جیره کنترل بود. کمبود اسیدهای آمینه چند زنجیره جیره غذایی منجر به کاهش شاخص‌های رشد، تغذیه، تثبیت نیتروژن، کاهش شاخص چربی احشایی، چربی خام و انرژی ناخالص لاشه و همچنین کاهش فعالیت آنزیم‌های گوارشی لوزالمعده پانکراسی گردید (۰۵/۰ P >)، اما تأثیر معنی‌داری بر اسید‌های آمینه چند زنجیره لاشه نداشت. ذخیره‌سازی اسیدهای آمینه کاهش یافته شده در بدن مشاهده شد. بر اساس نتایج این آزمایش اثرات اسید‌های آمینه چند زنجیره در ماهی صبیتی بر رشد، متابولیسم چربی و فعالیت آنزیم‌های پانکراسی در بدن و همچنین عدم وجود رابطه‌ی آنتاگونیستی در بین اسیدهای آمینه‌ی چند زنجیره در این ماهی مشخص شد.