۴ نتیجه برای تجمع زیستی
عیسی سلگی، شکوفه یعقوبی فر،
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۵ )
چکیده
فلزات سنگین زیست تخریب ناپذیر هستند و تمایل به انباشت در بافت¬های موجودات زنده مانند ماهی دارند. بنابراین، با توجه به خطرات گوناگون بهداشتی و مزایای تغذیه¬ای در ارتباط با مصرف ماهی، ارزیابی فلزات سنگین در بافت¬های ماهی حائز اهمیت است. هدف از پژوهش پیش¬رو سنجش و ارزیابی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در عضله ماهی کفال پوزه باریک (Liza saliens) در تالاب بین-المللی گمیشان بود. در این بررسی، در مجموع ۲۳ نمونه ماهی کفال پوزه باریک از ۹ ایستگاه در مکان-های گوناگون جمع¬آوری شد. نمونه¬های عضله با روش هضم اسیدی (اسید نیتریک و پرکلریدریک) برای واکاوی توسط دستگاه جذب اتمی به روش کوره گرافیتی (GFAAS) آماده¬سازی شدند. میانگین غلظت کادمیوم و سرب در عضله کفال به ترتیب ۸۲/۳۵±۲۶/۱۶۳ و ۶۲/۸± ۴۶/۱۲( میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) به دست آمد. همچنین همبستگی معنی¬داری بین غلظت فلزات و وزن ماهی مشاهده نشد. بیشترین میزان غلظت این فلزات در ایستگاه‌های غرب و مرکز تالاب تشخیص داده شد که به نظر می‌رسد ناشی از انتقال آلاینده¬ها از آب دریای خزر به این تالاب باشد. غلظت سرب و کادمیوم در عضله این ماهی در مقایسه با استانداردهای پیشنهاد شده توسط WHO، FAO، UK (MAFF) و NHMRC پایین¬تر بود از این رو به نظر می رسد که مصرف ماهی کفال پوزه باریک خطری برای سلامتی انسان ندارد.
مصطفی باقری توانی، مهرنوش نوروزی،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۵ )
چکیده
بررسی حاضر با هدف پایش وضیعت آلودگی فلزات سنگین و سمی (سرب و کادمیوم) حوضه جنوبی دریای خزر به واسطه ماهی کفال طلایی (Liza aurata) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS می¬باشد. نمونه¬برداری از بافت آبشش ماهیان بالغ کفال، از ۱۰ ایستگاه درکل نوار ساحلی جنوب دریای خزر در دو فصل بهار و پاییز انجام گرفت. جهت ارزیابی فضایی توزیع، تراکم، پهنه بندی و الگوی پراکنش فلزات از روش درون¬یابی، تابع تراکم کندی، آزمون موران و شاخص Gi* در سیستم GIS استفاده شد. میزان جذب فلزات سنگین سرب و کادمیوم در فصل بهار به ترتیب ۸۸/۱ و۲۳/۱ میکروگرم برگرم و در فصل پاییز به ترتیب ۴۲/۱ و ۷۹/۰ میکروگرم برگرم بود. تجزیه و تحلیل نقشه¬های GIS نشان داد که روند تراکم و تمرکز هر دو فلز از سمت شرق به غرب به صورت نزولی می باشد. الگوی پراکنش فلزات با توجه به آزمون موران و شاخصGi* به صورت خوشه¬ای قوی و داغ است که نشان دهنده تجمع و نزدیکی مناطق آلوده دارای تراکم بالا در مجاورت یکدیگر می¬باشد. در نهایت می¬توان این طور بیان نمود که میزان آلودگی مناطق شرقی دریای خزر (بندرترکمن و خواجه¬نفس) بسیار بالا بود و در مقایسه با استانداردهای بین المللی بالاتر از حد مجاز می¬باشد.
مرضیه رئیسی، حمید رضا پورخباز، مهدی بنایی، علیرضا پورخباز، خانم سعیده جوانمردی،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۷ )
چکیده
پریمیکاب، آفت‌کش کارباماته، بی‌تورین، آفت‌کش زیستی و فلز سرب به عنوان متداول‌ترین آلاینده‌های محیطی طبقه‌بندی می‌شوند که ممکن است اثرات مختلفی بر یکدیگر و بر ارگانیسم‌های آبزی داشته باشند. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی اثرات سینرژیک و آنتاگونیستی آفت‌کش‌های پریمیکارب و بی-تورین بر تجمع زیستی سرب در حلزون آب شیرین (Lymnaea truncatula) است. حلزون‌ها در قالب یک طرح کاملاً تصادفی در معرض غلظت‌های مختلف تحت کشنده پریمیکارب (۰/۰، ۵/۰ و ۱ میلی‌گرم در لیتر) و بی‌تورین (۰/۰، ۵/۰ و ۱ میلی¬لیتر در لیتر) به تنهایی و توأم با سرب (۰/۰ ، ۱/۰ و ۲/۰ میلی-گرم در لیتر) به مدت ۸ روز قرار گرفتند. با افزایش غلظت پریمیکارب از ۵/۰ به ۱ میلی¬گرم در لیتر تجمع سرب در بافت حلزون¬ها افزایش یافت اما با افزایش غلظت بی¬تورین از ۵/۰ به ۱ میلی¬لیتر در لیتر تجمع سرب در بافت حلزون¬ها نسبت به حلزون¬های قرارگرفته در معرض سرب به تنهایی افزایش معنی-داری را نشان نداند. نتایج این مطالعه نشان می¬دهد که اثرات سینرژیک پریمیکارب بر تجمع زیستی سرب در بافت حلزون، به شدت غلظت این آفت‌کش در آب بستگی دارد اما آفت‌کش زیستی بی¬تورین در غلظت بالای سرب اثر سینرژیک بر تجمع زیستی سرب دارد. همچنین نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که حلزون (Lymnaea truncatula) می¬تواند به عنوان شاخص زیستی مفیدی برای ارزیابی و پایش محیط‌زیست به خصوص اکوسیستم‌های آبی آلوده به فلزات سنگین و آفت‌کش‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
صابر قاسمی،
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین (مس، وانادیوم، سرب و نیکل) در نمونه‌های آب، رسوبات و بافت عضله و کبد ماهی شورت (Sillago sihama) در خورموسی، استان خوزستان انجام شد. نمونه‌ها در دو ﻓﺼﻞ زمستان (۱۳۹۱) و تابستان (۱۳۹۲) به‌صورت تصادفی از ۳ ایستگاه برداشت و غلظت میزان فلزات سنگین با استفاده از روش طیف‌سنجی جذب اتمی (AAS) اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج تحقیق، شاخص زیستی کبد برای این چهار عنصر در فصل زمستان به ترتیب ۳۳/۱۸۳، ۰۵/۰، ۲۹/۰ و ۳۵/۲ و در فصل تابستان به ترتیب ۷/۲۱، ۰۷/۰، ۲۵/۰ و ۰۵/۱ و شاخص تجمع زیستی بافت ماهیچه در فصل زمستان به ترتیب ۱۳۰، ۰۲/۰، ۰۷/۰ و ۴۵/۱ و در فصل تابستان به ترتیب ۳/۱۸، ۰۲/۰، ۰۷/۰ و ۴۹/۰ محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه خطی معنی‌داری بین غلظت عناصر سنگین در رسوب با میزان تجمع فلزات در بافت عضله و کبد ماهی شورت دیده می‌شود. بر اساس نتایج این تحقیق، شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیک (RI) خورموسی در محدوده ریسک اکولوژیک کم ارزیابی شد. می‌توان گفت که در خورموسی به عنوان یکی از مناطق حساس اکولوژیکی و زیست‌محیطی شناخته شده، نشانه‌هایی از روند رو به افزایش میزان آلودگی فلزات وجود دارد که سطح نگرانی در منطقه را به لحاظ اکولوژیک و سلامت عمومی مردم بالا می‌برد.
