۹ نتیجه برای صفائی
محسن صفائی، محمد مومنی،
دوره ۵، شماره ۱ - ( تابستان ۱۳۹۴ )
چکیده
این پژوهش در آبهای منطقه سیریک تا اطراف بندرعباس و قشم و از اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۹ تا مهرماه ۱۳۹۰ صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با تور ترال کف ویژه میگو صورت گرفت. در این تحقیق مشخص گردید ضریب تلاش صیادی در نقطه بیشینه تولید پایدار، برابر ۱/۱ می باشد. در این سطح میزان محصول (MSY) به ۲/۳۰۲ تن، میزان توده زنده بقاء یافته در دامنه زمانی محاسباتی به ۶/۱۳۱ تن و میزان ارزش اقتصادی حاصل از صید خرچنگ شناگر آبی به ۳/۶۲۵ دلار می رسد. کاهش ۲۰ % میزان تلاش صیادی منجر به تولید محصول کم تر اما با میزان بهینه صرفه اقتصادی (MEY) معادل با ۱/۶۳۳ دلار خواهد بود. بررسی الگوی Recruitment نسبی این گونه خرچنگ نشان داد که در استان هرمزگان بیشترین درصد با قابلیت صید در مهرماه وجود دارد و سن احیاء و یا بازگشت شیلاتی تقریباً ۵/۰ سال (۶ ماه) با عرض کاراپاس ۹۱ و ۱۱۰ میلیمتر به ترتیب برای جنس های ماده و نر خرچنگ شناگر آبی تخمین زده شد. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز گروه های همزاد به روش باتاچاریا، حداقل سه گروه سنی در تمامی فصول سال های ۹۱ -۱۳۸۹ و برای هر دو جنس نر و ماده خرچنگ شناگر آبی تشخیص و جداسازی شد. همچنین این گروه ها در برخی ماه ها به ویژه در جنس ماده خرچنگ، درجاتی از هم پوشانی را نشان دادند.
محسن صفائی، مژگان شریعت،
دوره ۶، شماره ۲ - ( پاییز ۱۳۹۵ )
چکیده
این تحقیق با هدف بررسی تغذیه خرچنگ شناگر آبی (Portunus segnis) در آبهای ساحلی چابهار به مدت مدت شش ماه از دی ماه ۱۳۹۳ تا خرداد ماه ۱۳۹۴ انجام شد. محتویات معده ۲۶۳ نمونه خرچنگ (شامل ۱۳۸ عدد نر و ۱۲۵ عدد ماده) مورد بررسی قرار گرفت که، ۱۴۵ عدد پر و ۱۱۸ عدد خالی بودند. محتویات معده آنها شامل ۲/۴۸ % ماهی، ۱۹ % سخت پوستان، ۷/۱۵ % نرم تنان، ۸/۸ % مواد مخلوط، ۳/۳ % علوفه دریایی و ۵ % مواد غیر قابل شناسایی (تجزیه شده) و مواد غیر غذایی شامل شن، سنگریزه و الیاف تور ماهیگیری بود. شاخص تهی بودن ۸/۴۴ برآورد شد. این خرچنگ در فصل سرما تغذیه متوسط (۱/۵۱ %) و در فصل گرم متعاقب آن موجودی نسبتا پرخور (۹/۳۸) بود. شاخص تهی بودن در دو جنس نر و ماده تفاوت معنی داری نداشت، در حالی که این شاخص در خرچنگ های با اندازه مختلف متفاوت بود (P<۰,۰۵). خرچنگ های فاقد بارناکل در مقایسه با خرچنگ های حامل بارناکل موجودات پرخورتری بودند (P<۰.۰۵). اصلی ترین غذای این گونه به ترتیب ماهی، سخت پوست و نرم تن بود. خرچنگ های کوچک و جوان بیشتر تمایل به خوردن ماهی، سخت پوست و نرم تنداشتند اما خرچنگ ها ی بزرگتر به طور معنی داری گرایش به ماهی داشتند.
پیمانه کدخدافتح آبادی، محسن صفائی، محمد شریف شریف رنجبر،
دوره ۷، شماره ۱ - ( تابستان ۱۳۹۶ )
چکیده
این پژوهش از بهمن ماه ۱۳۹۳ تا دی ماه ۱۳۹۴ به منظور شناسایی و تعیین الگوی پراکنش زمانی خرچنگ‌ها در صید مشتاهای سواحل شمال غربی جزیره قشم و به صورت ماهانه انجام شد. نمونه‌ها به صورت دستی جمع آوری و بلافاصله بعد از قرار دادن در پودر یخ به آزمایشگاه منتقل شدند. نمونه‌ها پس از بررسی‌های مورفولوژی به کمک کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی شدند. پس از شناسایی گونه ها، برخی صفات مورفومتریک خرچنگ ها از جمله طول و عرض کاراپاس و وزن آنها ثبت گردید. نتایج نشان داد در طی دوره مورد مطالعه سه گونه خرچنگ از سه خانواده متفاوت پورتونیده (Portunidae)، ماکروفتالمیده (Macrophthalmidae) و پیلومنیده (Pilumnidae) در صید مشتای منطقه حضور دارند. بررسی‌های دقیق‌تر نشان داد که در صید مشتاهای این منطقه دو گونه غالب Portunus segnisو Macrophthalmus dentipes در این منطقه و در اغلب ماه‌های سال مشاهده می‌شوند و گونه Eurycarcinus orientalis به صورت موردی و در برخی از ماه های سال مشاهده شد. پراکنش زمانی و فراوانی گونه‌ها در ماه‌های مختلف سال متفاوت بود به طوری‌که در فصل سرد سال (از دی ماه تا اسفند) تعداد آنها کم ولی در فصول گرم سال (از فروردین تا مهرماه) تعداد آنها به طور معنی‌داری افزایش داشت
مهران پارسا، احسان کامرانی، محسن صفائی، سید یوسف پیغمبری، تام نیشیدا،
دوره ۷، شماره ۲ - ( پاییز ۱۳۹۶ )
چکیده
ترکیب فراوانی طولی، رابطه طول و وزن و صید به ازای واحد تلاش هوور معمولی و گیدر در صید پرس-ساین در آب¬های دریای عمان بین ماه¬های تیر و مرداد ۱۳۹۴ مطالعه شد. دامنه طولی و میانگین دامنه طولی هوور معمولی بین ۹۸-۵۶ و ۴۱/۰ ± ۱۳/۷۴ سانتیمتر به دست آمد. دامنه طولی ماهی گیدر بین ۱۲۸-۵۱ و میانگین دامنه طولی ۴۶/۰ ± ۶۲/۷۴ سانتیمتر به دست آمد. رابطه طول و وزن ماهی هوور و گیدر به ترتیب به صورت ۹۱۴۲/۲L۰۱۷۴/۰=W و ۷۹۳۴/۲L۰۶۵۵/۰=W محاسبه شد. در مجموع ۸۰۲ تن ماهی هوور معمولی و گیدر صید شد که شامل ۲۲۰ تن (۴۳/۲۷ درصد) هوور معمولی و ۵۸۲ تن (۵۷/۷۲ درصد) ماهی گیدر بود. میانگین CPUE ماهی هوور معمولی و گیدر به ترتیب ۶۱/۱ ± ۹۸/۲۱ و ۶۳/۲ ± ۶۵/۳۲ تن/تورریزی به دست آمد. کمترین و بیشترین میزان CPUE ماهی هوور معمولی به ترتیب ۷ تن/تورریزی و ۳۵ تن/تورریزی محاسبه شد. در مورد ماهی گیدر کمترین و بیشترین میزان CPUE به ترتیب ۵ و ۱۵۰ تن/تورریزی محاسبه شد. نتایج نشان داد که در حدود ۳۱ درصد از ماهیان هوور و ۳۹ درصد از ماهیان گیدر صید شده نابالغ بوده اند و فرصتی برای تخمریزی نداشته¬اند که ادامه این روند برداشت می¬تواند منجر به پدیده بهره¬برداری بیش از حد از نسل جدید این دو گونه ¬شود.
مریم بهره مند، محسن صفائی، محمد مومنی،
دوره ۷، شماره ۴ - ( بهار ۱۳۹۷ )
چکیده
برخی جنبه های تولیدمثلی خرچنگ Charybdis hellerii (A. Milne-Edwards, ۱۸۶۷) در آبهای ساحلی خلیج‌فارس (استان هرمزگان) در طول یک سال از خرداد ماه ۱۳۹۴ تا اردیبهشت ۱۳۹۵ مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که نسبت جنسی نر: ماده سالانه این گونه خرچنگ به‌صورت ۳/۱:۱ بوده و نرها با ۴/۵۷ درصد غالب‌تر بودند. بر اساس یافته‌های این تحقیق کلیه مراحل ۵ گانه رسیدگی تخمدان خرچنگ‌ها در تمامی طول سال مشاهده شد. همچنین میزان شاخص گنادی (GSI) نشان داد که این شاخص در ماه‌های شهریور و آذر کمترین مقدار و در ماه بهمن بیشترین میزان بود. اگرچه فراوانی نسبتاً قابل‌توجه ماده‌های حامل تخم (مرحله ۵ رسیدگی تخمدان) در تمام ماه‌های سال بیانگر تخمریزی مستمر در تمام ماه‌های سال برای این گونه می‌باشد؛ اما بررسی شاخص گنادوسوماتیک و فراوانی خرچنگ‌های مرحله ۴ نشان می¬دهد که اوج تخمریزی در این گونه از بهمن ماه تا تیرماه می‌باشد. میزان هم آوری جنس ماده خرچنگ C. hellerii با عرض کاراپاس بین ۶۵-۴۱ میلیمتر در حدود ۲۵۶۰۰۶۵-۱۰۷۰۴۰ تخم و با میانگین ۷۷۹۳۲۵ تخم برآورد شد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که حداقل عرض کاراپاس (CW) خرچنگ‌های ماده برای رسیدن به بلوغ جنسی ۳۸ میلیمتر و طولی که در آن ۵۰% ماده‌ها (LM۵۰) به بلوغ جنسی می‌رسند در عرض کاراپاس ۵۵/۵۴ میلیمتر بود.
سید حسن هاشمی، محسن صفائی، احسان کامرانی، علی سالارپوری،
دوره ۹، شماره ۱ - ( تابستان ۱۳۹۸ )
چکیده
پارامترهای جمعیتی شوورت ماهی نقره‌ای Sillago sihama (Forsskål, ۱۷۷۵) در ذخیره‌گاه زیست‌کره حرا در استان هرمزگان به مدت یک سال از شهریور ۱۳۹۵ تا مرداد ۱۳۹۶ موردمطالعه قرار گرفت. نمونه‌برداری با استفاده از چهار روش صید شامل ترال قایقی، مشتا، خوربند و تور محاصره‌ای (پاکشی) به‌صورت ماهانه انجام شد. درمجموع ۵۲۳ عدد شوورت ماهی نقره‌ای مورد زیست‌سنجی قرار گرفت. میانگین طول کل برای شوورت ماهی نقره‌ای ۱۰/۰±۴۹/۱۳ سانتیمتر است که در دامنه ۲/۵ تا ۴/۲۲ قرار داشتند. رابطه طول کل- وزن کل برای شوورت ماهی نقره‌ای به‌صورت ۹۷۵/۲L۰۰۷۶/۰= W(۹۰۶۵/۰=R۲) به دست آمد که بیانگر رشد ناهمگون این آبزی می‌باشد. بر اساس یافته‌های این تحقیق پارامترهای رشد L∞ و K برای شوورت ماهی نقره‌ای به ترتیب ۳۰ سانتیمتر و ۴۳/۰ (بر سال) برآورد شد. شاخص ضریب رشد (مونرو) ۵۹/۲ محاسبه گردید. بیشینه سن ۹/۶ سال و میزان مرگ‌ومیر طبیعی (M) ۰۳/۱ بر سال ضریب مرگ‌ومیر صیادی (Z) به میزان ۷۴/۲ و ضریب بهره‌برداری (E) برای این‌گونه ۷۲/۰ برآورد شد. بر اساس توزیع ماهانه داده‌های فراوانی طولی، می‌توان عنوان کرد که جمعیت غالب این‌گونه در منطقه بیشتر افراد جوان بوده که بر نقش حمایتی مناطق پوشیده از مانگرو به‌عنوان نوزادگاه این ماهیان تأکید می‌نماید.
فاطمه رادفر، محسن صفائی، سعید گرگین، همیرا آگاه، غلامرضا رفیعی،
دوره ۱۱، شماره ۲ - ( پاییز ۱۴۰۰ )
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اثر پوشش نانو نقره در کاهش جمعیت موجودات نشست کننده زیستی در قفس¬های پرورش ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان در سد ایوشان خرم‌آباد از زمستان ۱۳۹۵ الی پاییز ۱۳۹۶ انجام شد. تورها بر اساس روش رمق کشی خاصیت ضد باکتری بر آنها اعمال شد. به منظور بررسی میزان زی‌توده و ترکیب گروه های موجودات نشست کننده زیستی، نمونه ها، از پانل های توری (۰۶۲۵/۰ مترمربع) متصل شده به چهارچوبPVC ، مستقر در عمق یک متری کنار قفس های پرورش ماهی جداسازی شدند و وزن تر آنها اندازه¬گیری شد، سپس با استفاده از کلید¬های شناسایی معتبر شناسایی گردید. در این مطالعه ۳ جنس از جلبک سبز و دیاتوم شناسایی شدند. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل (DCA) و تحلیل همبستگی پیرسون اکسیژن محلول، اسیدیته و دما از جمله فاکتورهای مؤثر بر درصد فراوانی خانواده ی Tetrasporaceae، وزن تر و درصد پوشش جلبکی در پانل شاهد بودند. در پانل تیمار نانو نقره تمام فصول، موجودات نشست کننده زیستی رسوب نکرد؛ به عبارتی پوشش نانو نقره می¬تواند به مدت ۳ ماه اثر حفاظتی از رسوب موجودات نشست¬کننده زیستی داشته باشد. نانو نقره فضاهای زنجیره پلیمری پلی¬آمید را اشغال می¬کند و با جفت الکترون¬های تک نیتروژن ارتباط قوی برقرار می¬کند، از این¬رو یک مجموعه هماهنگ شکل می¬گیرد.
دکتر محسن صفائی، فائزه ایزدی فر، سمیه فاریابی، سودابه سهامی، دکتر محمد مؤمنی،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( تابستان ۱۴۰۱ )
چکیده
در این مطالعه برخی خصوصیات تولیدمثلی بزماهی زرد جامه Upeneus doriae در آب های ساحلی بندرعباس برای یک دوره زمانی ۸ ماهه از تیر ۱۳۹۷ تا بهمن ۱۳۹۷ مورد بررسی قرار گرفت. تعداد ۳۰۰ قطعه ماهی به عنوان صید ضمنی از صید با تور ترال ویژه میگو انتخاب شدند. سپس نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل شد و اطلاعات زیست‌سنجی ثبت و هم چنین برخی جنبه های زیست شناسی ماهی ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ثبت شده نشان داد که در طول دوره مورد مطالعه ماهی های نر با درصد فراوانی ۵۳/۳ از غالبیت بیشتری در صید به روش ترال کف برخوردار بودند. نسبت فراوانی نر: ماده به صورت ماهانه و در کل دوره مورد مطالعه به طوری معناداری متفاوت بود. همچنین با توجه به نتایج بدست آمده از این مطالعه پیش بینی می شود که تخم ریزی این گونه در ماه های آخر سال و از دی ماه آغاز گردد. همچنین طولی که ۵۰% ماده ها به بلوغ جنسی می رسند در طول چنگالی ۱۰,۰۶ سانتیمتر برآورد شد.
S
راضیه فقیردوست، محسن صفائی، عدنان شهدادی،
دوره ۱۴، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۴۰۳ )
چکیده
ترکیب صید خرچنگ‌های حقیقی در مشتاهای مستقر در نوار ساحلی شهر بندرعباس به مدت یک سال از دی ماه ۱۴۰۱ تا دی ماه ۱۴۰۲ مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و از مشتاهای واقع در مناطق سورو، خواجه عطاء و نخل ناخدای بندرعباس انجام شد. شناسایی خرچنگ‌ها بر اساس خصوصیات ظاهری و به کمک کلیدهای شناسایی انجام شد. همچنین اطلاعات زیست سنجی خرچنگ‌های غالب شامل طول وعرض کاراپاس و وزن نمونه ها اندازه گیری شد. در طی دوره مورد مطالعه تعداد ۴ گونه خرچنگ متعلق به ۲ خانواده Portunidae و Matutidae شناسایی شد. از خانواده Portunidae گونه های Portunus segnis، P. sanguinolentus و Charybdis annulata در صید مشتاها مشاهده شدند و از خانواده Matutidae تنها گونه Matuta planipes شناسایی شد. ترکیب صید گونه ها نشان داد که گونه P. segnis با اختصاص۷۹/۴ درصد گونه غالب و سپس به ترتیب خرچنگ‌هایP. sanguinolentus (۱۹/۴درصد) وC. annulata (۰/۷درصد) و M. planipes (۰/۴درصد) به لحاظ صید به خود اختصاص داده بودند. بررسی صید ماهانه و فصلی گونه ها نشان داد که در طی دوره مطالعاتی در صید مشتاهای سه منطقه سورو ، خواجه عطا و نخل ناخدا، گونه ی P. segnis در همه ی ماه های سال مشاهده شده است و گونه ی P. sanguinolentus در مشتای منطقه نخل ناخدا ، اغلب در شش ماهه دوم سال از مهر ماه تا اسفند و در منطقه خواجه عطا و تنها در فصل بهار و پاییز و در ماه های فروردین تا خرداد و مهرماه مشاهده شدند. در حالی که در مشتای منطقه سورو و در طی دوره مورد مطالعه مشاهده نشدند. سایر گونه ها شامل گونه ی C. annulata و M. planipes به صورت موردی و در برخی از ماه های سال و فقط در منطقه نخل ناخدا یافت شدند. دامنه عرض کاراپاس خرچنگ‌های نر و ماده برای گونه غالب P. segins در طول مورد مطالعه متفاوت بوده، به طوری که عرض کاراپاس خرچنگ‌های نر بین ۱۴۹-۲۱ میلیمتر(با میانگین ۸۱/۳۳ ±۲/۲۹ میلیمتر) و در خرچنگ‌های ماده بین ۱۲۴-۲۳ میلیمتر (با میانگین ۸۸/۴۵ ±۲/۴۷ میلیمتر) متغییر بود.
