محسن محمدی گلنگش، علی محمد صنعتی، زهرا بزرگ پناه،
دوره ۷، شماره ۴ - ( بهار ۱۳۹۷ )
چکیده
سواحل جنوبی دریای خزر، از مهمترین زیستگاه‌های گونه گاماروسPontogammarus maeoticus است. این زیستگاه تحت تاثیر انواع آلاینده های پایدار مانند فلزات سنگین و هیدروکربن های نفتی و مشتقات آنها قرار دارد. در این تجقیق غلظت عناصر شاخص آلاینده های نفتی مانند نیکل، وانادیوم و هیدروکربن های نفتی کل (TPH) در بافت گونه مورد مطالعه و رسوبات پیرامون آن، در ۵ ایستگاه واقع در سواحل استان گیلان بررسی شد. آنالیز فلزات در نمونه های گاماروس و رسوبات با استفاده از دستگاه پلاسمای جفت شده القایی (ICP) انجام گرفت و برای آنالیز ترکیبات نفتی از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) استفاده شد. نتایج نشان دادند که غلظت آلاینده های نفتی در رسوبات از الگوی وانادیوم < نیکل < هیدروکربن نفتی کل، پیروی کرده و الگوی تجمع آلاینده‌ها درگاماروس ها به صورت هیدروکربن نفتی کل < نیکل < وانادیوم بوده است. نتایج بیانگر همبستگی بالا بین غلظت وانادیوم و نیکل در رسوب و گاماروس بوده و نتایج به دست آمده از آنالیزخوشه ای، نشان داد که منشأ وانادیوم متفاوت از TPH و نیکل است که بیانگر وجود منبع دیگر وانادیوم در منطقه میباشد. غلظت وانادیوم، به ویژه در ایستگاه رضوانشهر، فراتر از حد مجازRSA قرار داشت. از میان رسوبات ایستگاه های مختلف، فقط ایستگاه انزلی از نظر آلودگی به هیدروکربن های نفتی کل در محدوده آلودگی متوسط قرار گرفت. میزان شاخص تجمع زیستی (BSAF) برای TPH، در تمامی ایستگاه ها، بالاتر از ۱ به دست آمد. بنابراین گاماروس میتواند شاخص زیستی مناسبی برای TPH در منطقه باشد.
