۷۳ نتیجه برای فارس
ملیکا ناظمی، فاطمه پیشه ورزاد، عباسعلی مطلبی، امید احمد زاده،
دوره ۱، شماره ۴ - ( ۱-۱۳۹۱ )
چکیده
اسفنجها سادهترین و قدیمیترین جانداران پرسلولی میباشند. این موجودات فاقد هر گونه ساختار دفاعی مکانیکی هستند بنابراین برای حفظ بقا، در طی سالیان متمادی توانایی تولید متابولیت های ثانویهی خود را به عنوان عامل دفاعی شیمیایی تکامل بخشیدهاند. یکی از مهمترین کاربردهای متابولیت های ثانویهی اسفنجها، استفاده از ترکیبات شیمیایی با خواص بیولوژیک به عنوان دارو میباشد که از جملهی این خواص، خاصیت ضد باکتریایی است. در این تحقیق برای نخستین بار به بررسی اثر ضد باکتریایی عصارههای اسفنج Axinella sinoxea پرداخته شده است. نمونههای اسفنج از جزیرهی لارک خلیج فارس تهیه شده و با استفاده از روش بلایت و دایر عصاره گیری انجام شد. بررسی اثر ضد باکتریایی با استفاده از روش براث روی باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که عصارههای در اتیل اتری و آبی در هیچ کدام از غلظتهای بررسی شده روی باکتریهای اشرشیاکلای و سودوموناس آرئوجنسیس اثر ضد باکتریایی از خود نشان نمیدهند، اما عصارهی دی اتیل اتری روی باکتریهای باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوکوس آرئوس، اثر باکتریوسیدی دارند، بنابراین متابولیت های ثانویهی محلول در دی اتیل اتر با ساختار شیمیایی غیر قطبی- نیمه قطبی دارای اثر ضد باکتریایی بوده و میتواند به عنوان یکی از عصارههایی که در راستای تولید داروهای آنتی بیوتیک مورد مصرف قرار میگیرد، کاربرد داشته باشد.
سرور پیغان، احمد سواری، نسرین سخایی، بابک دوست شناس، سیمین دهقان مدیسه،
دوره ۱، شماره ۴ - ( ۱-۱۳۹۱ )
چکیده
در این تحقیق شاخصهای زیستی زئوپلانکتونی در منطقه ساحلی آبهای بحرکان – بندر هندیجان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری به صورت یک ماه در میان، در ماههای تیر، شهریور، آبان، دی، اسفند ۱۳۸۹ و اردیبهشت ۱۳۹۰ به وسیله تور پلانکتون گیری با (با قطر دهانه ۴۵ سانتی متر و چشمه ۱۰۰ میکرون) صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانگین شاخص تنوع شانون در طول سال (۹۵/۱) و برای شاخص غنای گونهای مارگالف (۹۸/۰) بود. بیشترین میزان هر دو شاخص تنوع در تیر ماه و کمترین میزان آنها نیز در ماههای سرد سال (دی و اسفند) محاسبه شد. میانگین شاخص ترازی زیستی هیل در طول سال (۷۵/۰) محاسبه شد که بیشترین مقدار آن در ماههای تیر و دی و کمترین میزان آن در آبان ماه بدست آمد. بالاخره اندازه گیری شاخص غالبیت سیمپسون نشان داد که بیشترین میزان این شاخص در اسفند ماه (۴۳/۰) و کمترین مقدار آن در تیر ماه (۰۹/۰) بود. کلیه نتایج بدست آمده حاکی از آن است که در بین ماههای سال تیرماه از شرایط متفاوتی برخوردار است و به طور کلی نشان دهنده وضعیت اکولوژیک نسبتاً خوب و شرایط پایدار در منطقه میباشد. این نتایج در اعمال مدیریتهای زیست محیطی در آبهای ساحلی بندر هندیجان نقش موثری دارند.
پریما حاجی علیزاده، ایمان سوری نژاد،
دوره ۲، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۱ )
چکیده
ماهی شهری گوش قرمز Lethrinus lentjan یکی از گونههای مهم شیلاتی خلیج فارس با مقبولیت خوراکی بالا در بین ساحل نشینان میباشد. در مطالعه حاضر، تعداد ۹۰ قطعه ماهی شهری گوش قرمز در تابستان ۱۳۹۱ به وسیله گرگور از سواحل بندرعباس صید شده و رابطه طول- وزن، شاخص وضعیت و عادات غذایی آنها بر اساس روابط استاندارد بررسی شد تا در برنامههای مدیریت صیادی و بهره برداری پایدار از ذخایر مورد استفاده قرار گیرد. بر اساس نتایج به دست آمده، رابطه طول استاندارد- وزن بدن در ماهی شهری گوش قرمز به صورت y= ۰,۰۴۴x۲.۸۷۴ و با ضریب همبستگی ۸۵۲/۰ محاسبه گردید. با توجه به مقدار b در رابطه طول- وزن، نوع رشد این گونه در آبهای ساحلی استان هرمزگان همگون (ایزومتریک) میباشد. علاوه بر این، میزان شاخص وضعیت این گونه ۰۱/۳ در آبهای ساحلی استان هرمزگان برآورد گردید که بیانگر رشد مناسب این گونه میباشد. همچنین شاخص خالی بودن معده برای ماهی شهری گوش قرمز در آبهای ساحلی استان هرمزگان ۶۶/۶۶ محاسبه شد که این ماهی را در گروه آبزیان نسبتاً کم خور قرار میدهد. بررسی و طبقه بندی محتویات غذایی ماهی شهری گوش قرمز نیز نشان داد که ترجیح غذایی این گونه، ماهیان کوچک با ۳/۶۶ درصد میباشد و بعد از آن خرچنگ ۴/۳۴ درصد، اسکویید ۹/۶ درصد و صدفها ۴/۳ درصد از ترکیب غذایی این گونه را در آبهای ساحلی استان هرمزگان تشکیل میدهند.
تهمینه سلطانی، احمد سواری، نسرین سخایی، بابک دوست شناس، عبدالمجید دورقی،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۱ )
چکیده
به منظور شناسایی و تعیین تراکم مدوز کیسه تنان در منطقهی بحرکان (خلیج فارس) نمونههای پلانکتونی از ۶ ایستگاه در ماههای تیر، شهریور، آبان، دی و اسفند ۱۳۸۹ و اردیبهشت ۱۳۹۰ جمع-آوری گردیدند. نمونه برداری با استفاده از تور پلانکتون با چشمهی ۳۰۰ میکرون صورت گرفت. پارامترهای محیطی مانند شوری، اسیدیته، دما و اکسیژن محلول اندازه گیری شدند. ۵ گونه مدوز شناسایی شد. فراوانترین گونه در طول سال، گونه Liriope tetraphylla با فراونی نسبی ۳۵/۲۷% بود. بیشترین میزان میانگین فراوانی مدوزها در تیرماه و کمترین میزان آن در ماه های دی و شهریور به دست آمد. گونه L. indica برای اولین بار از سواحل ایرانی خلیج فارس گزارش شد. نتایج حاصل از همبستگی، فاکتور دما را به عنوان مهم ترین فاکتور مؤثر بر تراکم مدوزها نشان داد. با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه، اثر ماههای مختلف بر فراوانی مدوزها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که فراوانی مدوزها در ماههای مختلف به طور معنیداری با هم اختلاف دارند. دامنه شاخص شانون بین ۰۷/۲ - ۰ بود و بیشترین میزان این شاخص در تیر ماه ثبت شد.
شهلا نیکخواه خواجه عطایی، ایمان سوری نژاد، احسان کامرانی، مهدی قدرتی شجاعی، مجید شهسواری، محمد اسدی،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۱ )
چکیده
در مطالعه حاضر، برخی شاخص های زیست شناسی تولید مثل ماهی شانک زرد باله از جمله شاخص گنادوسوماتیک، شاخص هپاتوسوماتیک، نسبت جنسی، مراحل تکامل گنادی به روش ماکروسکوپی و میکروسکوپی، فراوانی مراحل باروری و هماوری مطلق و نسبی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در آبهای ساحلی استان هرمزگان طی یک دوره یکساله از مهر ماه ۹۰ تا شهریور ۹۱ با تعداد ماهانه ۳۰ عدد ماهی انجام شد. بالاترین درصد فراوانی مرحله ۴ رسیدگی گنادها در ماههای اسفند و فروردین و بالاترین میزان شاخص گنادی مربوط به فروردین با مقدار ۴۸/۷ و کمترین میزان آن مربوط به مرداد با مقدار ۲۸/۰ بود. میزان شاخص هپاتوسوماتیک از دی ماه روند افزایشی محسوسی را نشان داده و در اسفند و فروردین ماه به بالاترین مقدار خود رسید. نسبت جنسی کل ماده به نر ۷/۲ محاسبه گردید که اختلاف معنی داری را بین تعداد ماده ها و نرها نشان می دهد (۰۵/۰> P). بیشینه و کمینه هماوری مطلق به ترتیب ۲۵۳۰۷۸۰ و ۱۴۳۱۵۲۰ تخمک و بیشینه و کمینه هماوری نسبی نیز به ترتیب ۳۷۷۸ و ۲۳۷۳ تخمک در ماهیان با بیشینه و کمینه طول کل به ترتیب ۲/۳۷ و ۴/۲۱ سانتی متر و بیشینه و کمینه وزن به ترتیب ۵/۹۶۵ و ۹/۳۷۸ گرم محاسبه شد. روند تغییرات شاخص گنادی نشان داد که زمان تخم ریزی این گونه از بهمن ماه شروع و تا اواخر فروردین ادامه دارد و زمان اوج تخم ریزی آن در فروردین ماه و مکانیسم تخم ریزی به صورت تخم ریزی دسته ای است. با توجه به تغییر ساختار گناد این گونه ماهی از نر به ماده، دو جنسی بودن این گونه از نوع پیش نر تایید گردید.
مژده شریفی، ایمان سوری نژاد، سید جواد حسینی، سید احمد قاسمی، احمد فقیه،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۱ )
چکیده
ماهی حلوا سیاه Parastromateus niger جزء مهمترین ماهیان پلاژیک تجاری سواحل جنوبی ایران است که به دلیل افزایش آلودگی ها و بهره برداری و صید بی رویه و از طرف دیگر فقدان برنامه های مدیریتی شیلاتی مثل شناسایی و تفکیک ذخایر ژنتیکی، ذخایر آن در حال کاهش می باشد. به منظور ارزیابی جمعیت های این گونه و حفظ ذخایر ارزشمند ژنتیکی آن، ساختار ژنتیکی ۳۲ نمونه ماهی حلوا سیاه در خلیج فارس در آبهای ساحلی بندرعباس، بوشهر و آبادان با استفاده از نشانگر ملکولی AFLP بررسی شد. این بررسی حدود ۲۰۵ باند قابل امتیاز دهی که شامل ۳۷ باند پلی مورف بود را نشان داد. درصد لوکوس های پلی مورفیسم در نمونه های ایستگاه بندرعباس (۰۸/۸۱%)، نسبت به نمونه های بوشهر (۵۹/۹۴% ) و آبادان (۴۹/۸۶%) کمتر بود. بیشترین میزان تنوع ژنتیکی براساس ضریب Neiو شاخص شانون به ترتیب برای نمونه های بوشهر (۴۰۰/۰) و (۱۸/۰±۵۷۴/۰) و کمترین میزان برای نمونه های بندرعباس (۳۲۵/۰) و (۲۵/۰±۴۷۴/۰) محاسبه شد. نتایج آنالیز AMOVA بیانگر اختلاف بین جمعیتی به میزان ۱۴ درصد و اختلاف درون جمعیتی به میزان ۸۶ درصد بود. با توجه به میزان Fst بین جمعیتی (۰۹/۰-۱۸/۰) و وجود جریان ژنی بین جمعیتی محدود (۰۹/۱ تا ۵۴/۲) می توان جمع بندی نمود که احتمالاً ۳ جمعیت جدا از ماهی حلوا سیاه در خلیج فارس در مناطق بندرعباس، بوشهر و آبادان وجود دارد.
داریوش محمدی کیا، احسان کامرانی، محمدرضا طاهری زاده، نعمت الله سقر،
دوره ۲، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۳۹۱ )
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی برخی از خصوصیات بیولوژیکی و پویایی جمعیت ماهی زمینکن دمنواری طی یک دوره یک ساله از خرداد ۱۳۹۰ تا اردیبهشت ۱۳۹۱ در آبهای ساحلی بندرعباس بررسی شد. در مجموع ۱۱۰۶قطعه ماهی مورد بیومتری قرار گرفت. همچنین هر ماه ۳۵ قطعه ماهی به منظور بررسی وضعیت تولیدمثلی و سنجش وزن گناد، وزن کبد و تعیین مراحل جنسی به آزمایشگاه منتقل شدند. تعیین سن ۲۵۰ نمونه بوسیله برش اتولیت صورت گرفت، سن تخمین زده شده برای ماهیان ماده بین یک تا بیش از هفت و برای ماهیان نر بین یک تا بیش از چهار سال تعیین شد. رابطه وزن و طول (طول کل) برای ماهیان نر۱۶۳۵/۳L۰۰۴/۰W= و برای ماهیان ماده ۱۲۹۳/۳L۰۰۴۲/۰W= محاسبه شد. که نشان دهنده رشد ناهمگون این ماهی است. نرخ مرگ و میر طبیعی برای ماهیان ماده ۸۸۶/۰ و برای ماهیان نر ۷۳۶/۰ بر سال، و مرگ و میر صیادی برای جنس ماده ۴۳/۱ و جنس نر ۶۲/۱ بر سال محاسبه شد. رشد بر اساس معاله برتالنفی محاسبه شد.
Lt = ۶۳(۱ – exp (- ۵/۰ (t+ ۳/۰))) و Lt = ۴۰/۴۳ (۱ – exp (- ۴۵/۰ (t+ ۳۲۸/۰)))
به ترتیب برای ماهی نر و ماده به دست آمد
زهرا سلطانزاده، احمد نوری، میرمسعود سجادی،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۲ )
چکیده
هورمونهای استروئیدی جنسی در بسیاری از پروسههای فیزیولوژیک، به خصوص در تولیدمثل مهرهداران نقش مهمی را ایفا میکنند. در این مطالعه روند تغییرات هورمون تستوسترون به صورت ماهانه در پائیز و زمستان در ماهی Abudefduf vaigiensis مورد بررسی قرار گرفت. روند تغییرات هورمون تستوسترون در زمان تکامل گنادی در سرم خون نمونهها بر اساس روش الایزا بررسی گردید. در میان ۴۷ ماهی ماده و ۳۴ ماهی نر، میانگین غلظت هورمون تستوسترون در جنس ماده در فصل پائیز برابر با ۷۸/۰± ۵۹/۲ (حداقل ۵۷/۲ در مهر و حداکثر۲۴/۳ درآبان) و در فصل زمستان برابر با ۵۷/۱± ۳۰/۲ نانوگرم بر میلیلیتر (حداقل ۴۳/۱ در بهمن و حداکثر ۹۷/۲ در اسفند) بود. میانگین این هورمون در ماه بهمن به طور معنیداری از ماه مهر و آبان کمتر و در ماه آبان به طور معنیداری از دی ماه بیشتر بود. در جنس نر میانگین این هورمون در فصل پاییز برابر با ۶۵/۰± ۲۸/۲ (حداقل ۰۱/۲ در آذر و حداکثر ۶۷/۲ در آبان) و در زمستان برابر با ۸۸/۰ ± ۹۰/۱ نانوگرم بر میلیلیتر (حداقل ۵۶/۱ در بهمن و حداکثر۱۰/۲ در اسفند) ثبت شد. میانگین این هورمون در ماه بهمن به طور معنیداری از سایر ماهها کمتر بود. نتایج این مطالعه نشان داد که سطوح پلاسمایی هورمون تستوسترون با توجه به نقش بارز این هورمون در تکامل گنادی، در ماههای مختلف به طور معنیدار تغییر کرده و در هر دو جنس نر و ماده، در ماه آبان به حداکثر میزان خود میرسد.
آرزو افشینفر، احمد نوری، آرش اکبرزاده، بیتا کلوانی نیتلی، احسان کامرانی، میرمسعود سجادی،
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۲ )
چکیده
ماهیان برای تأمین نیاز اکسیژنی، به آب وابستهاند. در این میان خون در انتقال اکسیژن نقش اساسی را ایفا میکند. تفاوت در شرایط و نحوه زندگی موجب میشود که شرایط جذب اکسیژن و در نتیجه، فاکتورهای تنفسی خون در ماهیان، متفاوت باشند. در این مطالعه فاکتورهای تنفسی خون یک گونه گلخورک با نام علمی Scartelaos tenuis با ماهی کاملاً آبزی Liza klunzingeri مقایسه گردید. نمونه-ها از ساحل بندرعباس صید و عمل خونگیری از ناحیه ساقه دمی انجام شد. شاخصهای خونی مؤثر در تنفس شامل میزان هموگلوبین، هماتوکریت، تعداد سلولهای قرمز، متوسط حجم هر سلول قرمز (MCV)، متوسط میزان هموگلوبین در هر سلول قرمز (MCH) و متوسط غلظت هموگلوبین موجود در واحد حجمی از سلولهای قرمز (MCHC) برای هر گونه اندازهگیری شد. بررسی نتایج نشان داد که در ماهی L. klunzingeri به طور مشخص و معنیدار میزان هماتوکریت وMCV در مقایسه با ماهی S. tenuis بیشتر بود. در مقابل در ماهی S. tenuis مقدار MCHC به طور معنیدار بیشتر بود. میزان هموگلوبین، تعداد سلولهای قرمز و MCH دو گونه با هم تفاوت معناداری نداشت. در ماهی S. tenuisبا توجه به کمتر بودن میزان MCV و بیشتر بودن میزان MCHC، احتمالاً راندمان جذب و حمل اکسیژن در خون به مراتب بیش از ماهی L. klunzingeri میباشد.
زهره آرا، بابک دوست شناس، نسرین سخایی، احمد سواری، بیتا ارچنگی،
دوره ۳، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۳۹۲ )
چکیده
میکروزئوپلانکتون ها نقش مهمی را در زنجیره غذایی اکوسیستم های آبی دارند که به عنوان حلقهی واسطه زنجیره غذایی بین فیتوپلانکتون ها و سطوح غذایی بالاتر عمل می کنند. هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت اکولوژیک آبهای بهمنشیر بر اساس محاسبه شاخصهای تنوع زیستی است. در این تحقیق شاخصهای زیستی زئوپلانکتونی در منطقه بهمنشیر مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری به صورت فصلی در فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ به وسیله تور پلانکتون گیری (با قطر دهانه ۴۵ سانتی متر و چشمه ۱۰۰ میکرون) صورت گرفت. نتایج نشان داد که میانگین شاخص تنوع شانون در طول سال (۱۵/۲) و برای شاخص غنای گونه ای مارگالف (۵۳/۱) بود. بیشترین میزان هر دو شاخص تنوع در فصل تابستان و کمترین میزان آنها نیز در فصل پاییز محاسبه شد. میانگین شاخص ترازی زیستی هیل در طول سال (۸۳/۰) محاسبه شد که بیشترین مقدار آن در فصل تابستان و کمترین میزان آن در فصل بهار به دست آمد و اندازه گیری شاخص غالبیت سیمپسون نشان داد که بیشترین میزان این شاخص در فصل پاییز (۸۹/۰) و کمترین مقدار آن در فصل تابستان (۸۰/۰) بود. این نتایج در اعمال حفاظت زیست محیطی در آبهای بهمنشیر نقش مهمی دارند.
راضیه لموچی، علیرضا صفاهیه ،
دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱-۱۳۹۳ )
چکیده
فلزات سنگین یکی از پایدارترین آلاینده ها در آب هستند که برخلاف سایر آلاینده ها به سختی تجزیه می شوند، در زنجیره غذایی تجمع می یابند و تهدید مهمی برای سلامت عمومی انسان به شمار می روند. فرآیند جذب زیستی، تکنولوژی جدیدی در زمینه حذف آلاینده ها از جمله فلزات سنگین براساس توانایی میکروارگانیسمها می باشد. مطالعه ما در زمینه شناسایی باکتریهای مقاوم به فلز سرب در رسوبات آلوده خلیج فارس به جداسازی باکتری Micrococcus sp. به عنوان گونه مقاوم به فلز سرب منجر گردید. حداکثر رشد باکتری Micrococcus sp. در غلظت ۵۰ میلی گرم بر لیتر سرب بر اساس جذب نوری ۸۶/۰ اندازه گیری شد و با افزایش غلظت سرب رشد کاهش یافت با این حال تا غلظت ۸۰۰ میلی گرم بر لیتر نیز قادر به رشد بود. دمای بهینه جهت رشد باکتری مذکور ۲۵ درجه سانتی گراد است و با حداکثر رشد باکتری در دمای ۱۵، ۳۵ و ۴۵ درجه سانتی گراد تفاوت معنی داری نشان داد
(P ≤ ۰,۰۵). همچنین نتایج حاصل از تست هالوفیل، حاکی از هالوتولرانت بودن گونه فوق بود. با افزایش غلظت نمک از صفر تا ۴ درصد رشد باکتری افزایش می یابد و در صورت افزایش نمک به غلظتهای ۶، ۸ و ۱۰ درصد رشد به طور قابل توجهی کاهش یافت.
صدیقه رضایی، سید یوسف پیغمبری ، هادی رییسی ، محمد جواد شعبانی،
دوره ۳، شماره ۴ - ( ۱-۱۳۹۳ )
چکیده
این مطالعه با هدف تخمین پارامترهای رشد و مرگ و میر ماهی گوازیم دم رشتهای
(Nemipterus Japonicus Bloch, ۱۹۷۱) با استفاده از فراوانی طولی در آبهای استان بوشهر صورت گرفت. نمونهبرداری ماهانه و با استفاده از تورهای ترال میان آبی یال اسبی، گوشگیر و ترال میگو انجام شد. مقدار Kو L∞به تر تیب ۷۹/۰ (در سال) و ۵/۳۱ سانتیمتر برآورد شد. مقدار ۲/۰- t۰= تخمین زده شد. مقدار b برای این گونه برابر با ۷۱/۲ و الگوی رشد آلومتریک منفی به دست آمد. مقدار W∞، ۰۷/۳۹۰ گرم برآورد گردید. ضریب بهره برداری برای این گونه ۳۱/۰ به دست آمد و بیانگر این است که ذخیره موجود، پتانسیل بهره برداری بیشتری دارد.
فاطمه پیشه ورزاد، مرتضی یوسف زادی ، احسان کامرانی، ترانه معینی زنجانی ، آتوسا علی احمدی ، موسی کشاورز،
دوره ۴، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۳ )
چکیده
جانوران دریایی به دلیل داشتن متابولیتهای ثانویه از مهمترین منابع تولیدات طبیعی با منشا فعالیتهای زیستی محسوب می شوند. از جمله این موجودات که بسیاری از ترکیبات آن، با خواص آنتی اکسیدانی، ضد سرطان، ضد باکتری و ضد التهاب، شناسایی و مطالعه شده خیار دریایی می باشد. اگرچه تحقیقات انجام شده در این راستا بر روی گونههای خلیج فارس بسیار محدود است. در این مطالعه، خواص آنتیاکسیدانی عصاره های (ان- هگزانی، اتیل استاتی و متانولی) چهار اندام از دو گونهی Holothuria parva و H. leucospilota مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که عصارهی متانولی لولهی گوارش گونه H. parva با IC۵۰ ۶۴/۳۶۹ میکروگرم بر میلی لیتر دارای بهترین اثر آنتی اکسیدانی بود. در حالیکه عصارهی اتیل استاتی لوله گوارش H. leucospilota با IC۵۰ ۳۵/۱۴۵۱ میکروگرم بر میلیلیتر پایین ترین اثر آنتی اکسیدانی را نشان داد. از طرفی عصاره های ان- هگزانی اثری در جذب رادیکالهای آزاد DPPH از خود نشان ندادند. این مطالعه نمایان ساخت که بعضی از اشکال فعالیتهای آنتی اکسیدانی در عصارههای زیستی گونههای H. parva و H. leucospilota وجود دارد.
شهرام بذرافشان، نسرین سخایی، احمد سواری، بابک دوست شناس، عبدالعلی موحدی نیا،
دوره ۴، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۳ )
چکیده
این مطالعه به منظور بررسی مراحل لاروی گروه خرچنگهای منزوی در سواحل ایرانی خلیج فارس از اسفند ماه ۸۹ تا مهرماه ۹۰ به صورت ماهانه انجام گردید. نمونه برداری با استفاده از تور پلانکتون با چشمه ۳۰۰ میکرون و به روش کشش مورب از عمق به سطح از ۷ ایستگاه انجام گرفت. طی این بررسی مراحل لاروی گونه Polyonyx sp. شناسایی و ترسیم شد. تراکم این گونه نیز در ماه های نمونه برداری محاسبه و بیشترین تراکم آن در اردیبهشت ماه (۳/۱۰±۷/۵۲ فرد در مترمکعب) محاسبه گردید که علت آن می تواند در ارتباط با تراکم بالای فیتوپلانکتونها و به دنبال آن ازدیاد پاروپایان در این ماه باشد که غذای اصلی لاروخرچنگهای منزوی را تشکیل می دهند.
حسین اکبریان، نسرین سخایی، احمد سواری، بابک دوست شناس،
دوره ۴، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۳ )
چکیده
در این تحقیق بر اساس خصوصیات ریختشناسی، مراحل لاروی زوآی گونههای Exopalaemon styliferus و Periclimenes brevicarpalis از خانواده Palaemonidae بررسی شد و همچنین تراکم لارو گونههای مذکور در ایستگاهها و ماههای مختلف محاسبه گردید. نمونه برداری با استفاده از تور پلانکتونگیری ۳۰۰ میکرون به مدت ۷ ماه و به صورت ماهانه از اسفند ۱۳۸۹ تا مهر ماه ۱۳۹۰ در ۷ ایستگاه بین دهانه رودخانه های اروند و بهمنشیر (شمال خلیج فارس) انجام گرفت. لارو هر دو گونه در تمامی ماههای نمونه برداری مشاهده گردید .لارو گونهی E. styliferus در شهریور ماه دارای بیشترین تراکم به میزان ۴۲/۲۹ فرد در متر مکعب و لارو گونهی P. brevicarplis در اردیبهشت ماه دارای بیشترین فراوانی به میزان ۰۸/۱۱ فرد در متر مکعب بود. با توجه به حضور لارو هر دو گونه یاد شده در تمامی ماههای نمونه برداری به نظر میرسد بالغین این دو گونه دارای طرح تولید مثل پیوسته باشند. نتایج نشان داد بیشترین همبستگی بین فاکتور دما و تراکم لارو گونهی E. styliferus وجود داشت که با نتایج به دست آمده از بیشترین فراوانی این گونه در ماه شهریور (گرمترین ماه) مطابقت دارد. علاوه براین، شوری فاکتور موثری در میزان تراکم لاروها خصوصاً لارو گونهی P. brevicarplis می باشد و ارتباط مثبت معنی داری بین آنها مشاهده گردید. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه در تحقیق حاضر دارای پتانسیل بالایی برای تکثیر و پرورش میگوهای کاریده خصوصاً میگوی گونهی E. styliferus می باشد.
مرضیه دادیزاده، حسین ملکوتی،
دوره ۴، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۳۹۳ )
چکیده
خلیج فارس به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک جنبحاره و با توجه به شرایط جوی غالب منطقه، در بازههای زمانی خاصی، به شدت متأثر از توفانهای گردوغبار میگردد. وقوع رخدادهای غباری متواتر به تبع شرایط اکولوژیکی، این پهنهی آبی را تحت تأثیر قرار میدهد. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی ارتباط بین میزان حضور ذرات معلق و تغییرات کلروفیل روی خلیجفارس است. در این مطالعه دادههای میانگین ماهیانه مربوط به دو کمیت ضخامت اپتیکی ذرات معلق و غلظت کلروفیل a، برگرفته از سنجنده SeaWiFS، در یک بازهی زمانی ده ساله (۲۰۰۷-۱۹۹۸) مورد پردازش قرارگرفت. آنالیز دادههای میانگین ماهیانه در دورهی مورد مطالعه، بیشینهی میزان گردوغبار را برای ماههای گرم و بیشترین میزان آن را برای ماه جولای نشانداد. الگوی تغییرات کلروفیل در این دوره تقریباً در تمام نواحی به استثنای ناحیهی جنوبی ثابت بود و کاهش میزان کلروفیل با افزایش دمای آب را نشان داد. طبق نتایج حاصل، حضور ذرات معلق در دورهی گرم سال در ناحیه جنوبی، با توجه به نامساعد بودن سایر عوامل فیزیکی، عامل اصلی در تحریک رشد فیتوپلانکتونهاست. همچنین در نمونههای متعددی تأثیر ذرات معلق بر تجمع کلروفیلها با یک تأخیر زمانی همراه بود که افزایش میزان همبستگی از ۱۹/۰ به ۵۱/۰ با در نظر گرفتن یک گام تأخیر زمانی، این مسئله را تأیید کرد. تأخیر در واکنش کلروفیلها به حضور گردوغبار، ممکن است به دلیل زمان مورد نیاز برای نهشت و انحلال ذرات در آب و آماده شدن برای جذب توسط کلروفیلها باشد.
مانی مهین، آرش باقری، امیر هوشنگ بحری، علی سالارپوری، ،
دوره ۴، شماره ۳ - ( ۱۰-۱۳۹۳ )
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی وضعیت صید مشتاهای ساحل شهر بندر عباس از مهر تا اسفند ۱۳۹۲ انجام شد. نمونه برداری تصادفی به صورت ماهانه از سواحل بندرعباس شامل ۳ مشتا از هر کدام از مناطق نخل ناخدا، خواجه عطا و سورو صورت گرفت. نتایج نشان داد که در مجموع ۶۶ گونه و ۵۴ جنس، متعلق به ۴۵خانواده از ماهیان توسط مشتاها صید می شوند که از این بین منطقه نخل ناخدا ۳۹ گونه، ۳۵ جنس و ۳۱ خانواده، منطقه خواجه عطا ۴۲ گونه، ۴۰جنس و ۳۷ خانواده، منطقه سورو ۳۴ گونه، ۲۸ جنس و ۲۶ خانواده را دارا بودند. ترکیب صید در منطقه نخل ناخدا شامل: گواف رشته دار (۷/۳۹ درصد)، کالرماهیان (۸/۱۰ درصد) و خرچنگ ها (۵/۹ درصد) در منطقه خواجه عطا شامل، گواف رشته دار (۵/۳۸ درصد)، گاریز (۹/۲۰ درصد) و ساردین سند (۱/۵ درصد)، در منطقه سورو شامل: ساردین سفید (۴/۵۶ درصد)، چغوک رشته دار (۱/۷ درصد) و خامه ماهی (۴/۶ درصد) بود. فراوانی تعداد ماهیان صید شده در اسفند ماه به طور چشمگیری افزایش نشان داد. حداکثر تعداد گونه ها (۳۴ گونه) در مهر ماه در منطقه نخل ناخدا و حداقل آن (۱۶ گونه) در آذرماه و در سورو مشاهده شد. میزان صید به طور متوسط در هر بار تخلیه مشتا ۳۴ کیلوگرم بود که ۷۰ درصد آن را آبزیان غیرخوراکی تشکیل می دادند. نتایج آزمون آنالیز واریانس یکطرفه نشان داد میزان صید ماهیان غیرخوراکی در منطقه سورو به طور قابل ملاحظهای نسبت به خواجه عطا و نخل ناخدا بیشتر بود (۰۵/۰>P) در حالیکه میزان صید ماهیان خوراکی تفاوت معنیداری با هم نداشتند (۰۵/۰
محسن صفائی، محمد مومنی،
دوره ۵، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۴ )
چکیده
این پژوهش در آبهای منطقه سیریک تا اطراف بندرعباس و قشم و از اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۹ تا مهرماه ۱۳۹۰ صورت گرفت. نمونه برداری به صورت ماهانه و با تور ترال کف ویژه میگو صورت گرفت. در این تحقیق مشخص گردید ضریب تلاش صیادی در نقطه بیشینه تولید پایدار، برابر ۱/۱ می باشد. در این سطح میزان محصول (MSY) به ۲/۳۰۲ تن، میزان توده زنده بقاء یافته در دامنه زمانی محاسباتی به ۶/۱۳۱ تن و میزان ارزش اقتصادی حاصل از صید خرچنگ شناگر آبی به ۳/۶۲۵ دلار می رسد. کاهش ۲۰ % میزان تلاش صیادی منجر به تولید محصول کم تر اما با میزان بهینه صرفه اقتصادی (MEY) معادل با ۱/۶۳۳ دلار خواهد بود. بررسی الگوی Recruitment نسبی این گونه خرچنگ نشان داد که در استان هرمزگان بیشترین درصد با قابلیت صید در مهرماه وجود دارد و سن احیاء و یا بازگشت شیلاتی تقریباً ۵/۰ سال (۶ ماه) با عرض کاراپاس ۹۱ و ۱۱۰ میلیمتر به ترتیب برای جنس های ماده و نر خرچنگ شناگر آبی تخمین زده شد. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز گروه های همزاد به روش باتاچاریا، حداقل سه گروه سنی در تمامی فصول سال های ۹۱ -۱۳۸۹ و برای هر دو جنس نر و ماده خرچنگ شناگر آبی تشخیص و جداسازی شد. همچنین این گروه ها در برخی ماه ها به ویژه در جنس ماده خرچنگ، درجاتی از هم پوشانی را نشان دادند.
کیوان اجلالی، رضوان موسوی ندوشن، علی ماشینچیان، سید محمدرضا فاطمی، محمدصدیق مرتضوی،
دوره ۵، شماره ۱ - ( ۴-۱۳۹۴ )
چکیده
فلزات سنگین جزو آلودگی های پایدار محسوب می شوند که در بدن موجودات تجمع و تغلیظ می یابند. مقایسه مکانی غلظت سرب در سه گروه از ماکروبنتوزها شامل شکم پایان، دو کفه ای ها و خرچنگ ها و نیز در رسوبات در اسفند سال ۹۱ با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. میانگین غلظت سرب رسوب در خور گورسوزان با مقدار ۳۵۹/۰ بیشترین و در پشت شهر با مقدار µg/g ۲۱۶ /۰ دارای کمترین غلظت بود. در خرچنگ ها غلظت سرب در خور گور سوزان با µg/g ۴۷/۰ و در پشت شهر با مقدار
µg/g ۲۷/۰ در دوکفه ایها در اسکله باهنر با µg/g ۳/۰، خور گورسوزان با µg/g ۰۱/۰ و در شکم پایان نیز در اسکله با هنر با مقدار µg/g ۱۵/۰ و در خور گورسوزان با µg/g ۰۳۹/۰ به ترتیب دارای بیشترین و کمترین غلظت سرب می باشند. مقایسه غلظت سرب در گروههای سه گانه ماکروبنتوز نشان داد که خرچنگ ها > دوکفه ایها > شکم پایان دارای غلظت سرب در بدن خود هستند. همبستگی معنی دار بین غلظت سرب در رسوبات و خرچنگ ها و عدم این همبستگی بین رسوبات با شکم پایان و دوکفهایها نشان داد که خرچنگ ها می توانند سرب موجود در بدن خود را به طور مستقیم از رسوبات دریافت نموده در صورتیکه نرمتنان این فلز را از سایر منابع سرب مثلاً سرب موجود در آب دریافت می کنند.
مهرشاد بهادر، عباس مرادی، ابوالفضل ناجی، محسن دهقانی،
دوره ۵، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۹۴ )
چکیده
فلزات سنگین به علت اثرات سمی در محیط، تجمع زیستی در گونههای مختلف آبزیان و ایجاد بزرگنمایی زیستی در زنجیرههای غذایی از اهمیت ویژهای برخوردار هستند. از اینرو فلزات نیکل، روی، سرب و آهن در رسوبات سطحی مصب رودخانه شور به-منظور تعیین غلظت و ارزیابی وضعیت آلودگی، مورد بررسی قرار گرفتهاند. لذا، برای تعیین درجه آلودگی و کیفیت زیستمحیطی رسوبات منطقه، شاخصهایی همچون ضریب غنیشدگی و درجه آلودگی اصلاحشده برای هر یک از ایستگاههای نمونهبرداری و منطقه مورد مطالعه برآورده شده است. میانگین غلظتهای این فلزات با میانگین آنها در مناطق دیگر مقایسه شده است، که نشان داد نیکل و روی مقادیر بیشتری را نسبت به اکثر مناطق دیگر داشتند، ولی سرب دارای مقادیر کمتری بود. نتایج حاصل از EF نشاندهنده تجمع پایین نیکل در رسوبات سطحی منطقه است، و روی در ایستگاههای مختلف دارای درجات متفاوت غنیشدگی میباشد، که آن را میتوان به تاثیر عوامل انسانزاد علاوه بر منشاء طبیعی آنها نسبت داد. در حالیکه سرب فاقد غنیشدگی است و هیچگونه آلودگی انسانزادی را مطرح نمینماید. بر اساس شاخص mCd، ناحیه مورد مطالعه از نظر کیفیت زیستمحیطی، در تمامی نقاط نمونهبرداری، در زمره مناطق غیرآلوده تا آلودگی بسیار اندک است. بهعبارت دیگر، این شاخص مبین وضعیت عمومی بسیار پایین آلودگی در رسوبات منطقه به فلزات سنگین مورد بررسی است. با این وجود به دلیل توسعه سریع شهرنشینی و صنعتی بندرعباس، پایش آلودگی فلزات سنگین در منطقه مطالعاتی به سبب اهمیت اکولوژیکی آن بهصورت مداوم ضروری می-باشد.